Bugünkü savaşları Süvla yakınından izleyen Ingiliz Hamilton’da tarruzların sürdürülmesinde yarar gömeyerek, birliklerine bulunudukları hatti korumalarını söyledi. İmroz’daki karargahına dönen Hamilton’u burada daha üzücü bir haber bekliyordu. Conkbayırı’ndaki birliklerinin yenilgi haberi verildi. Hamilton, savaşın başladığı günden beri yine yeni birlikler istiyordu. Kendisine tekviye yapıldığı takdirde savaşı kazanacığını söylüyordu. İngiliz yazar Oglander, General Hamilton’un anılarında şunları yazdığını belirtir: “Türkler.., ancak bizi Conkbayırı’ndan atmak suretiyle görevlerini yapacaklarını anladılar ve böyle yaptılar. Bununla beraber önemi yok, hiçbir zaman tasalanmamalı.” General Hamilton yeniden taarruz istiyordu. 11 Ağustos’da yeni gelen birliklerin çıkarmalarını tamamlar tamamlamaz, 12 Ağustos gecesi taarruz ettirmeyi düşünüyordu. Bu taarruz daha sonra 13 Ağustos sabahına bırakıldı. 12 Ağustos günü Ingilizlerin 163 ncü Tugayının yaptığı saldırılar Türk birlikleri tarafından durduruldu ve İngilizler 500 metre geriye sürüldü. Akşam saatlerinde takviye alan İngiliz birlikler, bu kez başlattıkları taarruzla 36 nc Alayımızın bir taburunu yerinden sökerek takibe başladılar. 2 bölükten ibaret olan Alay, Ingilizlere süngü hücumuna geçerek İngilizlerin tabur komutanları dahil hepsini süngüden geçirdi. Bunu gören diğer Ingiliz birlikleri, süratle geri çekilerek mevzilerine girdiler ve 13 Ağustos’ta yapacakları taarruzdan vazgeçtiler.
KİREÇTEPE MUHAREBELERİ
(19 AĞUSTOS 1915) Karakol dağına yerleşmiş olan İngilizler, donanma ateşi desteğinde Kireçtepe’ye yerleşmiş olan ve günlerdir burasını kahramanca savunan Jandarma bölüklerimize bir taarruz başlattılar. Kireçtepe’deki Türk mevzileri gemilerden açılan topçu ateşleriyle saatlerce dövüldü. Büyük kayıplar veren Gelibolu Jandarma Taburu geri çekilerek Kanlıtepe-Havantepe’de tutunabildi. İngilizlerin bu başarısını telefon irtibatı olmaması yüzünden geç haber alan, 5 nci Tümen Komutanı Yarbay Wilmer, hemen takviye kuvvetleriyle Kireçtepe’ye yürüdü. Aslantepe’yi alan İngilizlerde, bu sırada Kanlıtepe’ye ilerliyorlardı. Türk birlikleri süratle takviye edilerek, havanın kararmasıyla birlikte Ingilizlerin ilermesi durduruldu. Ertesi günü 16 Ağustos’ta, İngilizlere düzenlenen gece taarruzla Aslantepe geri alındı. Fakat aynı gece İngilizlerde takviye alarak tepeyi geri aldılar. Bu durumu gören Türk 17 nci Alayı, İngilizlere saldırdı ve tepeyi geri aldı. İngilizler ağır kayıplar vermişti. Tekrar çekilmek zorunda kaldılar. Savaş idare yerinden gelişmeleri izleyen Kurmay Albay Mustafa Kemal, yeni bir düzenlemeye giderek kendi değimiyle, “Anafartalar’ın buhranlı günü” 17 Ağustos sabahı 2 taburla karşı taarruza kalkarak, Kireçtepe’nin 500 metre ilerisine kadar olan alanı geri aldı. Ingilizler saat 14.00’te tekrar bir taamuza kalktılarsa da binlerce ölü vererek geri atıldılar. 21 Ağustos’a kadar küçük hareketler dışında önemli bir gelişme olmadı. Birliklerimiz bu sıra içinde Anadolu’dan getirilen yeni toplan yerleştirerek ateş güçlerini arttırdılar. Birliklerimiz mevzilerini güçlendirererk yeni siperler kazarak yerleştiler.(21 Ağustos 1915)
2 NCÍ ANAFARTALAR MUHAREBESİ
21 Agustos saat 14.30’da Ingiliz Kolordusu’nun 85 topu ile Anzak Kolordusu’nun topları karadan, 6 savaş gemisi denizden birliklerimizin üzerine ölüm yağdırmaya başladılar. Mevzilerimizin çoğu etkili bombardımanlarla tahrip cdildi. İngilizler, 15.30’da 2 nei Tümen, 15.45’te de 7 nci Tümen cephemize taarruza geçtiler. Ingiliz taarruzunun başlaması üzerine, Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal, süvari alayını ileri sürerek, 34 ncü Türk Alayını takviye etti. Tam bu sırada İngilizler tekrar korkunç top atışına başladılar. Top atışları sürerken İngiliz ve Anzak Kolorduları da taarruza kalktılar. Birliklerimiz acele takviye istiyordu. Bir süvari alayı ile 2 tabur süratle tümenin cmrine girdi. Top atışlarından büyük zarar gören birliklerimiz takviye birlikleri ile desteklenerek 22 Ağustos sabaha karşı 04.30’da karşı taarruza kalkarak mevziler geri alındı ama birliklerimizden kat ve kat güçlü desteklenen Ingilizler, karşı hücumla tekrar mevzilere geri aldılar. Gün ağırırken Türk birlikleri iki yönden taarruza kalkarak şaşkına dönüp teslim olan çok sayıda İngilizi esir alarak, direnenleri de süngüleyerek, mevzileri bir daha geri vermemek üzere geri aldılar. Bugünkü savaşta Oglender’e göre Ingilizlerin kaybı 5300, İngiliz tahkik komisyonu raporuna göre ise 8500 idi. Türkler toplam 2598 kayıp vermişlerdi.
BOMBATEPE MUHAREBESİ
27 Ağustos saat 16.00 da 7 nci Tümen cephesinin mevzileri karadan ve denizden yoğun bir top ateşine tutularak Kayacık Ağılı bombalandı. Sabahtan akşama kadar bombalanan bu bölge saat 17.00’de Ingiliz piyadeleri tarafından sarılarak taarruza geçildi. Ingilizlerin bu taarmuzu Türk birlikleri tarafindan püskurtuldü. Karşı taamuza geçmek isteyen Türk birlikleri yoğun top ateşi yüzünden durmak zorunda kaldılar. Bombatepe’deki siperler karşılıklı olarak birkaç kez el değiştirdi ve durdu. Sonunda çoğunluğu Türk kuvvetlerinin eline geçti. 28 Ağustos akşamına kadar savaş sürdü. Ama birlikler birbirlerine bir üstünluk sağlayamadılar. Turk birlikleri 679 şehit verirken, İngilizlerin kaybı 1100 dü. Bu savaş, Anafartalar bölgesinde yapılan son savaş oldu. bundan sonraki günlerde Anafartalar ve Anbumu’ndaki hareketlilik kalmadı ve Ingilizler çekip gidene kadar mevzi çanışmalan ile günler geçti.
ANAFARTALAR VE ARIBURNU SAVAŞLARININ SONUCU
General Hamilton, bu savaşlarda ulaşmak istediği Kocaçimen-Tekketepe gibi noktalara ulaşamadı. Hamilton’un planları iflas etti ve İngiliz kuvvetleri eridiler. Bu savaşlar Çanakkale Savşı’nın da kaderini belirlemişti. Türk kuvvetlerinin hızlı yönetilmesi üstün vatan sevgisi, azmi ve inancı, başarıyı getirmişti. Burada genç ve cesur subay Kurmay Albal Mustafa Kemal’in kazandığı başarılar Türk ulusu için iyi bir rastlantı olmuş, inancı ve azmiyle zorluklar yenilmişti. Eğer Mustafa Kemal’in ilk günden savunduğu gibi Saros Grubu Birliklerimiz daha güneye konuşlandırılmış olsaydı, İngilizleri denize dökmek mümkün olacaktı. İngilizler’in üstün olanaklarına karşı Türklerin yoksun ve olanaksızlıkları sonucunda, bundan sonraki günlerde savaşlar mevzilerde her gün yavaşlayarak yıl sonunda bu bölgenin boşaltılmasına kadar sürdü. Ingilizler ve Fransızlar 20 Aralık 1915’de Anafartalar ve Arıburnu bölgelerini boşalttılar. 28 Aralık 1915-9 Ocak 1916 arasında Seddülbahir bölgesini boşaltarak çekildiler. Zaten Batı Trakya’da başlayan savaşlar, İngilizlerin Çanakkale savaşlarını sürdürmesine engeldi. Bu durum İngiliz ve Fransızlar içinde geçerliydi.Yazının devamı yarınki sayımızda
